Kontrowersyjne stanowisko administracji Trumpa

Prezydent Donald Trump wywołał burzę w środowisku medycznym, ogłaszając w poniedziałek podczas briefingu w Białym Domu, że paracetamol (znany w USA jako Tylenol) przyjmowany przez kobiety w ciąży może zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu u dzieci. Administracja amerykańska planuje zalecić ciężarnym kobietom stosowanie tego popularnego leku przeciwbólowego jedynie w przypadku wysokiej gorączki.

"Najlepiej w ciąży nie brać tego wcale" - powiedział Trump podczas konferencji prasowej, mimo że nie posiada wykształcenia medycznego. Prezydent dodał, że jeśli zachodzi medyczna konieczność, paracetamol powinien być przyjmowany w małych dawkach i w odpowiednich odstępach czasowych.

Sekretarz zdrowia popiera teorię środowiskową

Sekretarz zdrowia Robert F. Kennedy Jr. stwierdził podczas briefingu, że dotychczasowe badania skupiające się na genetycznych czynnikach odpowiedzialnych za autyzm były "bezowocne". Kennedy uważa, że jego zespół kładzie kres korupcji w medycynie, stawiając na naukę opartą na faktach.

Zgodnie z zapowiedzią, Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) ma rozesłać do lekarzy list z rekomendacją ograniczenia stosowania paracetamolu u kobiet w ciąży. Rozważana jest również zmiana ostrzeżenia na opakowaniach tabletek.

Anegdotyczne "dowody" prezydenta

Trump posłużył się również kontrowersyjnymi przykładami anegdotycznymi:

"Mówi się, że na Kubie nie mają Tylenolu, bo ich na to nie stać. Tam właściwie nie ma autyzmu. Podobnie jest w innych częściach świata"

Stanowisko producenta i środowiska medycznego

Producent leku Tylenol, firma Kenvue, stanowczo odrzucił zarzuty dotyczące związku paracetamolu z autyzmem. W oświadczeniu firma podkreśliła:

• Ponad dziesięć lat rygorystycznych badań potwierdza brak wiarygodnych dowodów łączących paracetamol z autyzmem
• Zniechęcanie kobiet do stosowania tego leku zmusi je do "niebezpiecznych wyborów"
• Kobiety będą zmuszone wybierać między znoszeniem bólu a przyjmowaniem bardziej ryzykownych środków przeciwbólowych

Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów nadal zaleca paracetamol jako jeden z nielicznych bezpiecznych środków przeciwbólowych dla kobiet w ciąży, twierdząc, że nie ma "wyraźnych dowodów" na szkodliwość ostrożnego stosowania tego leku.

Nowa terapia w planach

Administracja Trumpa zapowiedziała również, że FDA zatwierdzi leukoworynę - lek dotychczas stosowany w leczeniu raka i anemii - jako potencjalną terapię dla osób z autyzmem. Decyzja ma opierać się na danych dotyczących zaledwie 40 pacjentów z mózgowym niedoborem kwasu foliowego.

Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (APA) już odniosło się do tej zapowiedzi, podkreślając, że leukoworyna nie jest rekomendowana do leczenia zaburzeń ze spektrum autyzmu i potrzeba "jeszcze wielu lat badań" przed weryfikacją jej skuteczności.

Stanowisko ekspertów

Dr Aleksandra Lewandowska, konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, wyjaśnia, że autyzmu nie uważa się za chorobę, lecz za zaburzenie neurorozwojowe:

"Nie ma leku, który trwale zmieniłby strukturę naszego mózgu. Możemy jednak leczyć farmakologicznie różne objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu"

Przyczyny autyzmu według nauki

Według aktualnej wiedzy medycznej, zaburzenia ze spektrum autyzmu powstają w wyniku złożonej interakcji czynników:

1. Genetycznych - badania wskazują na 50-90% genetycznej determinacji autyzmu
2. Epigenetycznych - zmiany wpływające na ekspresję genów
3. Neurobiologicznych - związanych ze strukturą układu nerwowego
4. Środowiskowych - występujących w okresie prenatalnym

Wzrost diagnoz - przyczyny demograficzne

Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) podaje, że w 2022 roku u 1 na 31 amerykańskich ośmiolatków zdiagnozowano autyzm, w porównaniu z 1 na 150 w 2000 roku. Wielu ekspertów zdrowia publicznego uważa, że wzrost ten wynika z:

• Zmiany kryteriów diagnostycznych
• Większej świadomości społecznej
• Lepszego dostępu do diagnostyki
• Zwiększonej uwagi poświęcanej tej problematyce

Reakcje rynku

Doniesienia o możliwym powiązaniu paracetamolu z autyzmem wpłynęły na notowania giełdowe. Akcje producenta leku odnotowały spadki po ogłoszeniu stanowiska administracji Trumpa.

Paracetamol pozostaje obecnie jedynym powszechnie rekomendowanym środkiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym dla kobiet w ciąży, którym odradza się stosowanie ibuprofenu ze względu na ryzyko poronienia i wad wrodzonych.