Polscy kierowcy często mylnie interpretują przepisy dotyczące punktów karnych, co może prowadzić do niespodziewanej utraty uprawnień. Jednocześnie nowe unijne regulacje dotyczące praw jazdy budzą niepokój wśród seniorów, choć w rzeczywistości nie wprowadzają rewolucyjnych zmian dla polskich kierowców.

Pułapka punktów karnych - przypadek pani Alicji

Historia pani Alicji doskonale ilustruje powszechne niezrozumienie systemu punktów karnych w Polsce. Kobieta otrzymała 12 punktów karnych za używanie telefonu podczas jazdy i ku swojemu zaskoczeniu dowiedziała się, że ma już na koncie aż 23 punkty. Była przekonana, że wcześniejsze punkty już się skasowały.

Problem polegał na tym, że pani Alicja, podobnie jak wielu innych kierowców, nie wiedziała o kluczowej zasadzie: punkty karne kasują się po roku nie od momentu popełnienia wykroczenia, ale od daty zapłacenia mandatu.

Kiedy rzeczywiście kasują się punkty karne?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, punkty karne są ważne przez rok, ale czas liczy się od:

• Daty uiszczenia pełnej kwoty mandatu
• Zapłacenia ostatniej raty (w przypadku rozłożenia na raty)
• Prawomocnego zakończenia postępowania sądowego

Ta zasada szczególnie uderza w kierowców, którzy korzystają z możliwości płacenia mandatów w ratach. Jak zauważył Rzecznik Praw Obywatelskich, system ten dyskryminuje osoby o gorszej sytuacji finansowej, które zmuszone są do rozłożenia płatności na raty.

Limity punktów karnych w Polsce

W 2025 roku obowiązują dwa różne limity punktowe:

Przekroczenie limitu skutkuje utratą uprawnień i koniecznością ponownego zdawania egzaminu państwowego. Najsurowsze mandaty mogą wynosić nawet 15 punktów karnych za wykroczenia takie jak wyprzedzanie na przejściu dla pieszych czy znaczne przekroczenie prędkości.

Nowe przepisy UE - co się zmieni?

Parlament Europejski podjął ostateczne decyzje dotyczące nowej dyrektywy o prawach jazdy. Wbrew wcześniejszym obawom, zmiany nie będą drastyczne dla polskich kierowców.

Badania lekarskie dla seniorów

Najważniejszą informacją jest to, że nie wprowadzono obowiązkowych badań dla kierowców powyżej 70. roku życia co pięć lat. Każdy kraj członkowski będzie mógł samodzielnie zdecydować o:

• Konieczności badań lekarskich przy wymianie dokumentu
• Możliwości ograniczenia się do samooceny kierowcy
• Szczegółowych zasadach kontroli zdolności do kierowania

Wymiana bezterminowych praw jazdy

Wszystkie polskie prawa jazdy będą miały 15-letni okres ważności. Dotyczy to również dokumentów wydanych wcześniej jako bezterminowe. Proces wymiany rozpocznie się w 2028 roku i będzie kosztował 100,50 zł.

Pierwsza wymiana bezterminowych praw jazdy nie będzie wymagała przeprowadzania badań lekarskich - będzie to czysta formalność.

Dodatkowe zmiany w przepisach

Nowa dyrektywa przewiduje również:

1. Cyfrowe prawo jazdy - jednolity dokument elektroniczny ważny w całej UE
2. Okres próbny dla młodych kierowców - dwuletni okres z bardziej rygorystycznymi przepisami
3. Prawo jazdy od 17. roku życia - z warunkiem jazdy pod opieką doświadczonego kierowcy
4. Kursy reedukacyjne - możliwość usunięcia do 6 najstarszych punktów karnych

Jak sprawdzić stan punktów karnych?

Najwygodniejszym sposobem sprawdzenia aktualnego stanu punktów karnych jest aplikacja mObywatel. Oprócz informacji o punktach, znajdziemy tam:

• Cyfrowe prawo jazdy (mPrawo jazdy)
• Informacje o mandatach
• Dane o pojazdach
• Przypomnienia o badaniach technicznych i ubezpieczeniu

Podsumowanie

Polscy kierowcy mogą być spokojni - nowe unijne przepisy nie wprowadzają rewolucyjnych zmian. Nasz system prawny jest już dostosowany do większości wymagań. Kluczowe jest jednak zrozumienie zasad działania punktów karnych, szczególnie momentu ich kasowania, aby uniknąć niespodzianek jak w przypadku pani Alicji.

Pamiętajmy: punkty karne kasują się po roku od zapłacenia mandatu, nie od momentu popełnienia wykroczenia. Ta pozornie niewielka różnica może mieć poważne konsekwencje dla naszych uprawnień do kierowania pojazdami.