Andrzej PawlakMinister aktywów państwowych Wojciech Balczun i prezes Agencji Rozwoju Przemysłu Bartłomiej Babuśka tworzą tandem, który dzisiaj sprawuje kontrolę nad największymi polskimi spółkami państwowymi. Analiza ich powiązań personalnych ujawnia rozbudowaną sieć znajomości, która przekłada się na obsadę kluczowych stanowisk w firmach Skarbu Państwa.
Duet zarządzający państwową gospodarką
Wojciech Balczun jako minister aktywów państwowych nadzoruje 45 największych państwowych firm. Jedną z najważniejszych jest Agencja Rozwoju Przemysłu, którą kieruje Bartłomiej Babuśka. ARP posiada aktywa w 75 spółkach, w tym pakiety większościowe w 56 przedsiębiorstwach tworzących Grupę ARP, oraz sprawuje nadzór nad kolejnymi 96 spółkami z udziałem Skarbu Państwa.
Według informacji z kręgów rządowych, to właśnie Babuśka miał forsować kandydaturę Balczuna na stanowisko ministra. W momencie awansu Balczuna Babuśka zasiadał w Radzie Nadzorczej ARP, podczas gdy przyszły minister pełnił funkcję prezesa tej agencji. Zaledwie cztery dni po objęciu przez Balczuna funkcji szefa MAP, Babuśka został wybrany na pełniącego obowiązki prezesa ARP, a od 26 sierpnia formalnie kieruje agencją.
Marek Zaleśny - kluczowa postać w otoczeniu ministra
W karierze zawodowej Wojciecha Balczuna szczególną rolę odgrywa Marek Zaleśny, uznawany przez branżę za eksperta w dziedzinie kolejnictwa. Ich współpraca sięga czasów, gdy Balczun szefował PKP Cargo - wówczas ściągnął Zaleśnego z konkurencyjnej firmy. Podobny scenariusz powtórzył się podczas kierowania przez Balczuna kolejami ukraińskimi w latach 2016-2017, kiedy Zaleśny wszedł do zarządu UŻ.
Po objęciu przez Balczuna funkcji prezesa ARP w marcu 2025 roku, w maju Marek Zaleśny został prezesem Fundacji ARP. Wcześniej obaj panowie pełnili funkcje w prywatnej spółce kolejowej MW Rail - Balczun w Radzie Nadzorczej, a Zaleśny jako wiceprezes.
Powiązania rodzinne i biznesowe
Szczególną uwagę zwraca fakt, że żona ministra Balczuna od 2022 roku jest wspólniczką w spółce Cannaby Poland, w której w latach 2020-2023 udziały posiadał Marek Zaleśny. Obecnie prezesem i wspólnikiem tej firmy jest syn Zaleśnego - Michał. Minister nie odpowiedział na pytania dotyczące etycznej oceny tych powiązań.
We wrześniu Zaleśny zakończył pełnienie funkcji prezesa Fundacji ARP, aby 26 września objąć stanowisko wiceprezesa rządowej agencji. Wcześniej wszedł również do Rady Nadzorczej Fabryki Obrabiarek RAFAMET, której większościowym akcjonariuszem jest ARP.
Sieć powiązań Bartłomieja Babuśki
Prezes ARP również otacza się osobami, z którymi łączyły go wcześniejsze relacje biznesowe. W latach 2005-2010 Babuśka był prezesem, a do 2012 roku wspólnikiem spółki Solaris Invest (później Tanie Papierosy). Jego ówczesnymi partnerami biznesowymi byli Jerzy Wiatr i Maciej Morawski.
Obecnie obaj panowie zajmują ważne stanowiska w spółkach należących do ARP:
- Jerzy Wiatr od maja 2025 roku pełni funkcję wiceprezesa Grupy Przemysłowej Baltic
- Maciej Morawski od sierpnia zasiada w Radzie Nadzorczej spółki Baltic Operator
- Agnieszka Łabno, członkini rady fundacji Polsko-Ukraińskiego Instytutu Pomocy i Rozwoju (którego właścicielem jest Babuśka), została wiceprzewodniczącą Rady Nadzorczej Kopalni Soli "Kłodawa"
Konflikt interesów w Funduszu Górnośląskim
Szczególnie kontrowersyjną sytuację stanowi przypadek Funduszu Górnośląskiego. Bartłomiej Babuśka od 2023 roku do października 2025 pełnił funkcję prezesa tej spółki założonej przez województwo śląskie. Jednocześnie zasiadał w Radzie Nadzorczej ARP, sprawując funkcje kontrolne wobec agencji.
W grudniu 2024 roku doszło do podpisania porozumienia o współpracy między Funduszem Górnośląskim a ARP. Z jednej strony dokumenty sygnował Babuśka jako prezes funduszu, z drugiej - miał nadzorować agencję jako członek jej rady nadzorczej.
Polityczne zaplecze i plany repolonizacji
Według źródeł rządowych, politycznymi patronami duetu Balczun-Babuśka mają być Paweł Graś i Bartłomiej Sienkiewicz. Minister Balczun zastąpił na stanowisku Jakuba Jaworowskiego, który podobno nie radził sobie z zarządzaniem spółkami Skarbu Państwa.
Obecny szef MAP zapowiada ograniczenie wpływów politycznych w państwowych firmach. Już doprowadził do odwołania prezesa PZU Andrzeja Klesyka i wprowadził swojego człowieka do Rady Nadzorczej Orlenu w osobie Przemysława Ciszaka, dyrektora generalnego MAP.
Inicjatywa "local content"
Balczun prowadzi również prace nad zwiększeniem udziału polskich przedsiębiorstw w państwowych inwestycjach. W Ministerstwie Aktywów Państwowych utworzono zespół ds. komponentu krajowego w kluczowych procesach inwestycyjnych.
"Kończy się era naiwnej globalizacji. Czas na repolonizację gospodarki, rynku, kapitału" - zapowiedział premier Donald Tusk w kwietniu.
Celem jest wypracowanie definicji "local content" i preferencji dla polskich firm w zamówieniach publicznych, które stanowią około 12 procent PKB. Mechanizm ten ma szczególne znaczenie w kontekście planowanych inwestycji w energetykę jądrową, morskie farmy wiatrowe czy program zbrojeniowy.
Wyzwania przed ministrem
Mimo ambitnych planów, Balczun napotyka opór w niektórych kwestiach kadrowych. Nie udało mu się dotychczas odwołać wiceministra Roberta Kropiwnickiego - wniosek o jego dymisję ma leżeć w Kancelarii Premiera od wielu tygodni. Kropiwnickiego mają bronić szef Kancelarii Premiera Jan Grabiec i minister spraw wewnętrznych Marcin Kierwiński.
Sieć personalnych powiązań ministra Balczuna i prezesa Babuśki pokazuje, jak w praktyce funkcjonują układy w polskich spółkach państwowych. Pozostaje pytanie, czy zapowiadana profesjonalizacja zarządzania firmami Skarbu Państwa przełoży się na rzeczywiste ograniczenie wpływu towarzyskich znajomości na obsadę kluczowych stanowisk.
