Prezydent Karol Nawrocki podjął decyzję o podpisaniu ustawy dotyczącej pomocy obywatelom Ukrainy przebywającym w Polsce. Najważniejszą zmianą wprowadzaną przez nowe przepisy jest uzależnienie prawa do świadczenia 800 plus od aktywności zawodowej na polskim rynku pracy.

Przedłużenie legalności pobytu do marca 2026 roku

Ustawa przedłuża legalność pobytu obywateli Ukrainy w Polsce do 4 marca 2026 roku. Pierwotnie przepisy miały wygasnąć z końcem września bieżącego roku, co groziło chaosem administracyjnym dotykającym nawet milion Ukraińców oraz ich polskich pracodawców.

Jak poinformował Zbigniew Bogucki, szef Kancelarii Prezydenta, wygaśnięcie dotychczasowych regulacji prawnych mogłoby spowodować poważne problemy zarówno dla uchodźców, jak i dla funkcjonowania polskiej gospodarki.

Nowe warunki otrzymywania świadczeń socjalnych

Kluczową zmianą jest wprowadzenie obowiązku aktywności zawodowej jako warunku otrzymywania świadczeń socjalnych. Zgodnie z nowymi przepisami:

• Prawo do świadczeń będzie uzależnione od osiągania co najmniej 50% minimalnego wynagrodzenia, czyli 2333 złote brutto miesięcznie w 2025 roku
• Dzieci cudzoziemców muszą realizować obowiązek szkolny (z wyjątkiem dzieci do 6. roku życia)
• Każdy wnioskodawca musi posiadać numer PESEL i osobiście stawić się w urzędzie z dziećmi w celu potwierdzenia tożsamości
• ZUS będzie miesięcznie weryfikować legalność zatrudnienia i faktyczny pobyt w Polsce

"Koniec świadczenia 800 plus dla obywateli Ukrainy, którzy nie pracują tutaj w Polsce, nie przebywają w Polsce, nie płacą składek, nie płacą podatków, ich dzieci nie chodzą do szkoły. To była sytuacja zupełnie niezrozumiała, niedopuszczalna" - powiedział Zbigniew Bogucki.

Ograniczenia w dostępie do opieki zdrowotnej

Nowe regulacje wprowadzają również ograniczenia w dostępie do świadczeń medycznych dla niepracujących obywateli Ukrainy. Dotyczy to między innymi:

• Dostępu do rehabilitacji
• Refundowanych leków na receptę
• Leczenia zaćmy
• Opieki stomatologicznej

"To jest koniec tej turystyki zdrowotnej" - podkreślił przedstawiciel Kancelarii Prezydenta.

Weto prezydenta wymusiło zmiany

Zdaniem Zbigniewa Boguckiego, obecne rozwiązania nie byłyby możliwe bez wcześniejszego weta prezydenta Nawrockiego z sierpnia bieżącego roku. Zawetowanie poprzedniej wersji ustawy zmusiło rząd Donalda Tuska do przygotowania bardziej restrykcyjnych przepisów.

"Poprzednimi wetami prezydent RP zmusił rząd premiera Donalda Tuska do pracy i do przedstawienia nie idealnych, але zdecydowanie lepszych rozwiązań" - ocenił szef Kancelarii Prezydenta.

Ostatnia taka ustawa podpisana przez prezydenta

Bogucki zapowiedział, że jest to ostatnia ustawa dotycząca szczególnej formy pomocy obywatelom Ukrainy, którą podpisuje prezydent Nawrocki. Od tej pory obywatele Ukrainy mają być traktowani na równi z innymi obcokrajowcami przebywającymi w Polsce.

W poniedziałek do Sejmu mają trafić dwa nowe projekty prezydenckie:

1. Ustawa wydłużająca okres wymagany do ubiegania się o polskie obywatelstwo z trzech do dziesięciu lat
2. Projekt zmian w Kodeksie karnym i ustawie o IPN dotyczący ścigania banderyzmu

Automatyczne kontrole i weryfikacja uprawnień

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformowało, że nowy system będzie obejmował automatyczne miesięczne kontrole prowadzone przez ZUS. Urząd będzie weryfikować legalność zatrudnienia oraz faktyczny pobyt w Polsce, korzystając z danych Straży Granicznej i innych instytucji państwowych.

Dodatkowo, osoby przekraczające granicę w ramach małego ruchu granicznego zostały pozbawione możliwości ubiegania się o pomoc dla uchodźców, co ma zapobiec nadużyciom systemu pomocy społecznej.