Natalia SokołowskaPodczas rutynowych prac rolniczych w Bukowcu Wielkim w województwie warmińsko-mazurskim doszło do sensacyjnego odkrycia archeologicznego. Małżeństwo Beaty i Romualda Jóźwiaków natknęło się na skarb srebrnych monet z XVII wieku, który przez ponad trzy stulecia spoczywał ukryty pod ziemią.
Przypadkowe odkrycie podczas prac polowych
Historia tego niezwykłego znaleziska rozpoczęła się w sposób zupełnie przypadkowy. „Mąż odnawiał łąkę. Chciał pozbierać wyorane kamienie. Okazało się, że są to monety" - relacjonuje pani Beata w rozmowie z Polską Agencją Prasową. To, co początkowo wydawało się zwykłymi kamieniami, okazało się być cennym skarbem historycznym.
Znalazcy wykazali się wzorową postawą obywatelską, przekazując odkrycie za pośrednictwem wójta gminy Janowiec Kościelny do Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Dzięki temu skarb trafił w odpowiednie ręce specjalistów.
Profesjonalne badania archeologiczne
Ratownicze wykopaliska przeprowadził zespół archeologów pod kierunkiem Damiana Swata z firmy Archeoskop. Podczas szczegółowych badań odkryto nie tylko kolejne monety, ale również fragmenty glinianego naczynia, w którym pierwotnie przechowywano skarb.
Końcowy bilans odkrycia jest imponujący:
- 162 srebrne monety z lat 1660-1679
- 2 monety o nominale 2/3 talara
- 20 tymfów
- 27 ortów
- 113 szóstaków
W poszukiwaniach wsparli archeologów członkowie Stowarzyszenia Historyczno-Eksploracyjnego Nibork, którzy przy użyciu wykrywaczy metali przeszukali szerszy obszar wokół miejsca odkrycia. Pomogli również w identyfikacji poszczególnych monet. Udział w badaniach wzięli także pasjonaci ze Stowarzyszenia Grupa Rekonstrukcji Historycznej "Allenstein".
Dodatkowe znaleziska archeologiczne
Badania przyniosły znacznie więcej niż tylko monety. Archeolodzy natrafili na pozostałości kamiennych konstrukcji dawnego folwarku z połowy XVII wieku. Wśród licznych artefaktów znaleziono:
- Fragmenty naczyń ceramicznych
- Pierścionki wykonane ze stopu miedzi
- Medalik z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej i Anioła Stróża
- Ołowiane kule do broni czarnoprochowej
- Guziki i inne przedmioty codziennego użytku
Szczególną uwagę archeologa Damiana Swata zwrócił fragment kobiecej klamry do pasa. „Podobne klamry znajdują się między innymi w Perlebergu w Brandenburgii i na zamku na Hradczanach w Pradze" - podkreśla specjalista, wskazując na szerokie kontakty kulturowe regionu w tamtych czasach.
Historyczne tło odkrycia
Miejsce znalezienia skarbu ma bogate historyczne znaczenie. Okolica leżała na pograniczu mazowiecko-pruskim i była zamieszkiwana głównie przez drobną szlachtę. Wieś Bukowiec została założona w XIII lub XIV wieku jako część parafii Janowiec Kościelny.
W XVI wieku miejscowość podzielono na Bukowiec Wielki i Mały, a folwarki pod tymi nazwami funkcjonowały jeszcze w XIX wieku. Okres, z którego pochodzą monety (1660-1679), to czas licznych niepokojów i wojen na tym terenie, co może tłumaczyć ukrycie skarbu.
Przyszłość znaleziska - wystawa w muzeum
Wszystkie odkryte zabytki trafiły do Muzeum Pogranicza w Działdowie, gdzie obecnie trwają prace konserwatorskie. Dyrektor placówki, Patryk Kozłowski, nie kryje zadowolenia z tego wyjątkowego nabytku.
„Dla naszego muzeum jest to bardzo cenne znalezisko. Cieszymy się, że trafiło do nas, bo jesteśmy młodym muzeum i nasze kolekcje nie są rozbudowane" - wyjaśnia dyrektor.
Zwiedzający będą mogli podziwiać skarb z Bukowca Wielkiego już na początku przyszłego roku na stałej wystawie muzealnej. Będzie to niepowtarzalna okazja do zobaczenia autentycznych świadectw życia na polsko-pruskim pograniczu sprzed ponad trzech stuleci.
Znaczenie odkrycia dla nauki
Znalezisko w Bukowcu Wielkim to nie tylko cenny skarb numizmatyczny, ale przede wszystkim ważne źródło wiedzy o życiu codziennym mieszkańców pogranicza w XVII wieku. Różnorodność odkrytych przedmiotów - od monet po elementy ubioru - pozwala na rekonstrukcję obrazu życia dawnych mieszkańców tego regionu.
Odkrycie to także doskonały przykład współpracy między przypadkowymi znalazcami, lokalnymi władzami, archeologami i instytucjami kultury. Dzięki odpowiedniej procedurze skarb zostanie zachowany dla przyszłych pokoleń i udostępniony szerokiej publiczności.
