Krzysztof RutkowskiNorweski Komitet Noblowski ogłosił w piątek laureatkę Pokojowej Nagrody Nobla 2025. Prestiżowe wyróżnienie trafiło do wenezuelskiej działaczki María Coriny Machado, uznanej za niekwestionowaną liderkę demokratycznej opozycji w Wenezueli. Decyzja ta oznacza, że prezydent USA Donald Trump, mimo wielokrotnych starań, po raz kolejny nie otrzymał tej nagrody.
Machado doceniona za walkę o demokrację
58-letnia María Corina Machado została uhonorowana za swoją "niestrudzoną działalność na rzecz praw demokratycznych narodu Wenezueli i walkę o sprawiedliwe i pokojowe przejście od dyktatury do demokracji". Inżynierka przemysłowa z wykształcenia, od ponad dwóch dekad angażuje się w działalność polityczną, stawiając czoła represjom ze strony reżimu Nicolása Maduro.
Machado, urodzona 7 października 1967 roku w Caracas, rozpoczęła swoją drogę polityczną w 2002 roku, zakładając organizację monitorującą wybory. Mimo licznych gróźb i prześladowań, zdecydowała się pozostać w kraju, kontynuując walkę o przywrócenie demokratycznych standardów w Wenezueli.
Przytłaczające zwycięstwo i blokada reżimu
W 2023 roku Machado odniosła spektakularne zwycięstwo w prawyborach opozycji demokratycznej, zdobywając ponad 90 procent głosów. Jednak rząd Maduro skutecznie uniemożliwił jej udział w wyborach prezydenckich w 2024 roku, które międzynarodowa społeczność powszechnie uznała za sfałszowane.
Pod rządami obecnego reżimu Wenezuela zmaga się z jednym z najgłębszych kryzysów humanitarnych i gospodarczych w swojej historii. Machado, określając rząd Maduro mianem "kryminalnej mafii", opowiada się za:
- Prywatyzacją państwowych spółek, w tym naftowego giganta PDVSA
- Utrzymaniem programów pomocy społecznej dla najuboższych
- Walką z dyskryminacją jako samookreślająca się liberałka
- Demokratycznym przejściem władzy
Putin komentuje brak nagrody dla Trumpa
Decyzja Komitetu Noblowskiego wywołała komentarze na arenie międzynarodowej. Prezydent Rosji Władimir Putin odniósł się do braku wyróżnienia dla Donalda Trumpa, stwierdzając:
Nie wiem, czy obecny prezydent USA zasługuje na Nagrodę Nobla, ale naprawdę robi wiele, aby rozwiązywać złożone kryzysy, które trwają latami, a nawet dziesięcioleciami.
Putin szczególnie podkreślił starania Trumpa w kwestii osiągnięcia pokoju na Bliskim Wschodzie oraz jego zaangażowanie w rozwiązanie konfliktu między Rosją a Ukrainą. Rosyjski przywódca zaznaczył jednak, że zdarzały się przypadki przyznawania nagrody osobom, które "nic nie zrobiły dla pokoju", co jego zdaniem "wyrządziło ogromną szkodę prestiżowi tej nagrody".
Kontrowersje wokół kandydatury Trumpa
Pokojowa Nagroda Nobla pozostaje obsesją Donalda Trumpa, który wielokrotnie wyrażał przekonanie o zasłużeniu na to wyróżnienie. Jego polityka międzynarodowa w znacznej mierze napędzana jest dążeniem do otrzymania tej nagrody, co znajduje odzwierciedlenie w nieustannym podkreślaniu liczby wojen, które rzekomo zakończył.
Krytycy wskazują jednak na szereg argumentów przeciwko przyznaniu nagrody amerykańskiemu prezydentowi:
- Nieprecyzyjność planów pokojowych - szczególnie dotyczących Strefy Gazy
- Groźby militarne wobec różnych krajów, w tym Kanady, Danii i Panamy
- Nieprzewidywalność polityki i otwartość na współpracę z dyktatorami
- Brak twardych gwarancji dla trwałego pokoju w regionach konfliktów
Poprzednie wyróżnienia Machado
Nagroda Nobla to kolejne prestiżowe wyróżnienie w dorobku wenezuelskiej aktywistki. W 2024 roku otrzymała Nagrodę Praw Człowieka im. Vaclava Havla oraz Nagrodę im. Andrieja Sacharowa na rzecz Wolności Myśli. W 2018 roku znalazła się na liście 100 najbardziej wpływowych kobiet według BBC oraz na liście 100 najbardziej wpływowych osób magazynu "Time".
Mimo nasilających się represji, w tym krótkotrwałego zatrzymania w styczniu 2024 roku, Machado wielokrotnie podkreślała, że nie opuści Wenezueli i będzie kontynuować walkę o demokrację. Po sfałszowanych wyborach prezydenckich represje wobec opozycji nasiliły się - zginęło co najmniej 28 osób, a ponad 2 tysiące zostało zatrzymanych podczas tłumienia protestów.
Decyzja Komitetu Noblowskiego podkreśla międzynarodowe uznanie dla odwagi i determinacji Machado w walce o przywrócenie demokratycznych wartości w Wenezueli, jednocześnie sygnalizując, że sama aktywność dyplomatyczna, bez konkretnych i trwałych rezultatów, nie wystarcza do otrzymania najważniejszej nagrody pokojowej na świecie.
